Lawenda – roślina z rodziny jasnotowatych. Pochodzi z krajów śródziemnomorskich i obejmuje ponad 40 gatunków. W Polsce na większą skalę uprawa lawendy rozpowszechniła się na południu Polski, gdzie powstały plantacje. Ale sadzona jest głownie w przydomowych ogródkach i w donicach. Najbardziej odpowiadają jej miejsca nasłonecznione, osłonięte od zimnych wiatrów. Gleba powinna być ciepła, piaszczysta i przepuszczalna o odczynie zasadowym. Jest zimozieloną krzewinką o kwiatach zebranych w kłosy i ozdobnych listkach o srebrzystym odcieniu.
Lawenda kwitnie od czerwca do października. Pięknie prezentuje się jako obwódka dla ścieżek ale nadaje się również idealnie do sadzenia w donicach. Pięknie będą się prezentowały na tarasach i balkonach. Niesamowity zapach sprawia, że wabi pszczoły, motyle i trzmiele ale za to odstraszają mszyce i komary. Nie wszystkie odmiany lawendy znoszą polski, czasem mroźny klimat.
Wymagania lawendy
Uprawa lawendy nie jest czynnością bardzo skomplikowaną. Uroda kwiatów i niebanalny zapach sprawiają, że jest chętnie w Polsce uprawiana. By mogła swobodnie się rozrastać nie potrzebne są jakieś szczególne zabiegi. Wystarczy miejsce do którego dociera letnie słońce. Wymagania glebowe również są niewielkie. Ziemia powinna być lekka, piaszczysta i przewiewna i przepuszczalna. Ziemia nie musi być mocno wilgotna, więc spokojnie można na kilka dni zapomnieć o podlewaniu. A by móc zapomnieć przez tydzień i dłużej, to podłoże w donicach wystarczy wymieszać z hydrożelem. Hydrożel z jednej strony zaabsorbuje nadmiar wody a następnie, gdy zdarzy się nam zapomnieć lub wyjedziemy na dłużej to sukcesywnie będzie tę wodę roślinie oddawał. Lawenda wymaga podłoża o odczynie zasadowym i bogatym w wapń. Jeśli lawenda ma rosnąć w skrzynkach balkonowych lub donicach, należy pamiętać by ich pojemność była nie mniejsza niż 10 litrów.
Rozmnażanie lawendy
Są różne sposoby by samodzielnie rozmnażać lawendę. Może to być metoda generatywna, czyli wyhodowanie lawendy z nasion. Ważne by wiedzieć, że rośliny, które wyrosną z nasion zebranych jesienią nie powtórzą już cech rośliny z której powstały. Dlatego jeśli chcemy by rośliny wyrosły z nasion lepiej jest nasiona zakupić u dobrego, sprawdzonego sprzedawcy, będą wtedy dobrze do siewu przygotowane.
Lawendę można rozmnożyć generatywnie (młode rośliny uzyskuje się z nasion) bądź wegetatywnie (m.in. poprzez sadzonki zielne, odkłady, a w razie potrzeby dzielenie rozrośniętych roślin). Przed wiosennym wysianiem nasiona należy poddać stratyfikacji, czyli wymieszać z wilgotnym piaskiem i na kilka tygodni włożyć do lodówki. Dopiero po przeprowadzeniu tego zabiegu można jest wysiać do pojemników wypełnionym mieszaniną odkwaszonego torfu i piasku. Jeśli zamiast podlewania zastosujemy namoczony wcześniej hydrożel, to rośliny będą miały optymalną wilgotność podłoża, której potrzebują bez konieczności podlewania przed długi czas. Pamiętać należy, że tak pozyskane sadzonki będzie można wysadzać na miejsce docelowe w kolejnym roku.
Druga możliwość to rozmnażanie poprzez sadzonki zielone. Metoda ta polega na tym, że obcina się pędy wierzchołkowe, które nie posiadają kwiatostanu. Długość takiego pędu nie powinna być mniejsza niż 10 centymetrów. I tutaj potrzebne jest podłoże przepuszczalne ale dodatkowo każdą gałązkę powinno się zanurzyć w ukorzeniaczu. Tak samo można ukorzeniać sadzonki półzdrewniałe. Gałązki najlepiej jest pozyskiwać wiosną albo na przełomie lata i jesieni. Muszą być one oczyszczone z dolnych liści i nie mogą się ze sobą stykać. Skrzyneczki z rozsadami powinny zostać umieszczone w miejscu nie narażonym na bezpośrednie nasłonecznienie.
Innym sposób to rozmnażanie lawendy przez podział. Ale należy pamiętać, że gdy pędy lawendy są już zdrewniałe, to słabo się regenerują. Rozmnażanie lawendy przez podział należy zaplanować rok wcześniej i wtedy to obsypać ją podłożem tworząc kopczyk (kopczykowanie) a dzielić ją w roku przyszłym.
Cięcie lawendy
Cięcie to jest w zasadzie jedyna czynność wykonywana przy lawendzie, do której naprawdę warto się przyłożyć. Ma to bowiem ogromny wpływ na jej rozrost i kwitnienie. W trakcie roku należy lawendę przycinać dwukrotnie. Wiosną, dokładnie usuwając przemarznięte, uszkodzone łodygi. To jest również ten moment gdy tniemy lawendę na wysokość, która nam odpowiada. Po raz drugi, gdy zakończy kwitnienie obciąć należy kwiatostany z fragmentem łodyg.
Zimowanie lawendy w doniczce
Przed zimą najlepiej jest rośliny w doniczkach zadołować w ogrodzie. Jeśli się nie da trzeba je dobrze zabezpieczyć, ustawiając np. na styropianie, w miejscu osłoniętym i okryć włókniną, gdy musi pozostać na zewnątrz. Jeśli możemy do przechowania przeznaczyć jakieś pomieszczenie, to powinno być jasne, chłodne i podlewanie należy ograniczyć do minimum. Byleby tylko nie zasuszyć korzeni.
Zimowanie lawendy w gruncie
Jeśli wybór padł na lawendę wąskolistną, to jest to gatunek dość dobrze znoszący nasze zimy. Jeśli będzie miała odpowiednie stanowisko i podłoże to wiosną znów zacznie cieszyć zielonym dywanem a latem kwiat będzie ścielić się gęsto wabiąc pożyteczne owady i ciesząc oczy. By mieć pewność, że przetrwa, należy osłonić ją świerkowymi gałązkami.